غار کرفتو در قلعه‌ای‌ به‌ همین‌ نام‌ بین‌ دیواندره‌ و سقز واقع‌ شده‌ و از معروفترین‌ و مهم‌ترین ‌آثار باستانی‌ کردستان‌ به‌ شمار می‌رود. ساختمان‌ غار به‌ دوره‌ اشکانی‌ و حدود قرن‌ سوم‌ پیش‌ از میلاد مربوط‌است‌. خانه‌های‌ این‌ غار در 2000 سال‌ قبل‌ معبد معروف‌ "هراکلیس‌" (خدای‌ یونانی‌) بود و اهمیت‌ و اعتباری‌ داشت‌. روی‌ یکی‌ از اطاق‌های‌ آن‌ نام‌ هراکلیتوس‌ با حروف‌ یونانی‌ منقوش‌ و حک‌ شده‌ است‌ و بر روی‌ دیوار اتاق‌ سوم‌ نقش‌ اسب‌ سواری‌ که‌ آهو شکار می‌کند دیده‌ می‌شود. این‌ شکل‌ یادگار فتوحات‌ گودرز اشکانی‌ و تسلط‌ این‌ پادشاه‌ بر مهرداد پادشاه‌ ارمنستان‌ است‌. دسترسی‌ به‌ این‌ معبد قدیمی‌ اکنون‌ به‌ دلیل‌ سراشیبی‌ تند مشکل‌ است‌. پس‌ از ورود به‌ غار و عبور از اتاق‌های‌ سنگی‌، محوطه‌ وسیعی‌ وجود دارد که‌ توسط‌ دالان‌ تنگ‌تاریکی‌ به‌ دو حوضچه‌ سنگی‌ مرتبط‌ می‌شود. نقوش‌ اتاق‌های‌ سوم‌ و چهارم‌ و جایگاه‌ مشعل‌هایی‌ که‌ به‌ وسیله‌کانال‌هایی‌ به‌ مخزن‌ مرتبط‌ می‌شوند، از قسمت‌های‌ جالب‌ و دیدنی‌ غار است‌. در بقایای‌ ساختمان‌های‌ غار، آثاردالان‌، رواق‌، اتاق‌های‌ سنگی‌، در و پنجره‌ و روزنه‌هایی‌ دیده‌ می‌شود. از شواهد و قرائن‌ پیداست‌ که‌ ساخت‌ غارباید به‌ دوره‌ میترائیسم‌ و مهرپرستی‌ مربوط‌ باشد.