خرم آباد مرکز شهرستان خرم آباد و نيز مرکز استان لرستان است. جمعيت اين شهر طبق سرشماري سال 1387 مرکز آمار ايران برابر با 521,968 نفر بوده‌است. شهر در ارتفاع 8/1147 متري از سطح دريا و در ميان دره‌هاي زاگرس قرار دارد. فاصله خرم آباد تا بروجرد 110 کيلومتر، تا تهران 490 کيلومتر و تا اهواز 390 کيلومتر است. خرم آباد بر سر شاهراه تهران-خوزستان قرار گرفته و داراي اهميت ارتباطي و راهبردي است.
تاريخ سکونت در خرم آباد
شهري که امروزه به نام خرم آباد نامبردار شده‌است، از نخستين سکونت گاهاي مردم ايران به شمار مي‌رود. غارهاي مسکون دره خرم آباد (غارهاي کنجي، يافته، پاسنگر، گراجنه، اشکفت قمري و...) حاوي آثار زندگي انسان غار نشين در دوره‌هاي موسترين، بارادوستي و زارزي است و «بنابر تاريخ گذاريهاي از را آزمايش راديو کربن در غار کنجي (واقع در دره خرم آباد لرستان)قدمت آثار از 40 تا 50 هزار سال است». گزارش و نتيجه پژوهش و بررسيهاي دکترفرانک هو استاد دانشگاه رايس آمريکا و همکارش، فلانري و ديگر پژوهشگران همراه ايشان که در سالهاي 1342 و 1343 خورشيدي در لرستان انجام گرديد و به سال 1967 در آمريکا نشر يافت (دوره پيش از تاريخ در جنوب غربي ايران «لرستان»، ص 4)در بردارنده اطلاعات ارزنده‌اي از دوره پيش از تاريخ خرم آباد است. فرانک هول مي‌نويسد: «بهترين اطلاعات ما راجع به سکونت و نحوه امرار معاش انسانهاي اواخر پلاستوسن{دوره چهارم زمين شناسي} مربوط به دره خرم آباد لرستان واقع در جنوب غربي ايران است. دره خرم آباد به درازاي 15 و پهناي 10 کيلومتر بين کوههاي آهکي که به موازات هم کشيده شده‌اند و در ارتفاع 1170 متر از سطح دريا واقع شده‌است. کوههاي اطراف آن به صورت يک منبع ذخيره آب در آمده‌اند. دره خرم آباد داراي چشمه‌هاي آب خنک و تعدادي غار است. به هم فشردگي اين دره و وجود غارهاي متعددي که به وسيله انسانهاي پيش از تاريخ اشغال گرديده، سبب شد که ما اين دره را مرکز تحقيقات مربوط به دوره پالئوليتيک ميانه ديرينه سنگي قرار دهيم. تا کنون ما 17 محل از اقامتگاههاي انساني دوره ديرينه سنگي را در اين دره يافته‌ايم آنچه مسلم است اين است که با تحقيقات بيشتر مي‌توان محلهاي بيشتري پيدا نمود. از اين 17 غار، دست کم 5 غار از انها مربوط به دوره ديرينه سنگي بوده و شامل تمدن موستري[دوره ميانه ديرينه سنگي] و متجاوز از شش غار ديگر متعلق به ديرينه سنگي فوقاني و شامل تمدن بارادوستي است، 2 غار ديگر نيز مربوط به پايان ديرينه سنگي فوقاني و شامل تمدن زارزي بوده شايد شش غار ديگر نيز مربوط به ديرينه سنگي فوقاني باشند.آثار خرم آباد حاکي از سکونت دامنه دار و مداومي در زاگرس هستند.فرانک هول « 13 مورد تاريخ يابي به وسيله راديو کربن از آثار ديرينه سنگي در دره خرم آباد» انجام داده است که «دو مورد مربوط به دوره موستري و 11 مورد مربوط به مرحله، بارادوستي بوده، 2 مورد نمونه موستري از لايه زيرين غار کنجي به دست آمده و تاريخ آن متجاوز از 40 هزارسال» است و «نمونه بارادوستي به دست آمده از غار يافته بين 21 هزار تا 40 هزار سال پيش تاريخ گذاري شده‌اند» فرانک هول «به علت وفور محلهاي دوره ديرينه سنگي دردره خرم آباد به يک دسته بندي موقتي از محلهاي مسکوني» به شرح زير دست يافته‌است : «1-اقامتگاههاي فصلي که احتمالا به وسيله 1 يا 2 خانواده پدر سالاري در مدت کوتاهي و يک فصل از سال اشغال مي‌شده‌اند.2- اقامتگاه هاي کشتار که به وسيله گروهي از شکارچيان براي يک يا دو روز اشغال مي‌شده‌اند که بين 40 هزار تا 100 هزار سال قبل از ميلاد مسيح مورد استفاده بوده‌اند.3- اقامتگاههاي موقتي که شکارچيان براي لحظاتي کوتاه جهت بررسي وضع شکار يا ساختن ابزار سنگي در آنجا توقف نموده و معمولا پس از ترک کردن ديگر به آنجا مراجعه نمي‌نمودند» وي در ادامه پژوهشهاي خود «در دره خرم آباد به محل اردوگاههاي شباني که مربوط به 6000 تا 5800 سال پيش از ميلاد مسيح» بوده‌اند، دست يافته و نتيجه گرفته‌است که بين 45 هزار تا 38 هزرا سال پيش از اين مردماني غار نشين در اين دره سکونت داشته‌اند که گاهي براي شکار غذايي اصلي خود کوچ مي‌کرده‌اند.ديگر آثاري که از هزارهاي پيش از ميلا مسيح در اين سرزمين به جاي مانده‌اند حکايت از زيست اقوام و تأثير مردمان و فرهنگ ان بر فرهنگ ايران باستان دارند. پيشرفت آنان به ويژه کاسيها – قديمي ترين ساکنان و حکام آريايي اين ديار که 576 سال بر بابل حکومت کردند – باعث اعجاب جهانيان شده‌است، و به همين دليل لرستان را«مهد تمدن مفرغ (برنز)» ناميده‌اند.اما در تواريخ نام عيلاميان به عنوان نخستين دولت که به طور منظم بر لرستان حکومت کرده‌اند ثبت شده‌است.
مکان‌هاي گردشگري
عمده‌ترين جاذبه‌هاي طبيعي و تاريخي خرم‌آباد عبارتند از:
قلعه فلک‌الافلاک: مرکز شهر خرم‌آباد، دوره ساساني
موزه مردم‌شناسي: قلعه فلک‌الافلاک
مناره آجري: جنوب شهر خرم‌آباد، قرن چهارم هجري قمري
سنگ نبشته: شرق شهر خرم‌آباد، قرن ششم هجري قمري
گرداب سنگي: شمال غرب شهر خرم‌آباد، دوره ساساني
پل شکسته: جنوب شهر خرم‌آباد، دوره ساساني
مقبره زيد بن علي: مرکز شهر خرم‌آباد
درياچه و پارک کيو: شمال غربي شهر خرم‌آباد
آبشار نوژيان: 51 کيلومتري جنوب شرقي شهر خرم‌آباد
بقعه شجاع‌الدين خورشيد: جنوب شهر خرم‌آباد، کيلومتر 15
سراب چنگايي: غرب شهر خرم‌آباد
کاروانسراي ميرزا سيد رضا (بازار طلا فروشان): غرب قلعه فلک‌الافلاک، مرکز شهر خرم‌آباد
پارک صخره‌اي: ميدان عدالت
پارک شريعتي (مالگه بهاري): بزرگراه دکتر شريعتي
پارک جنگلي مخمل‌کوه: کيلومتر 15 جاده الشتر
پارک جنگلي شوراب: کيلومتر 25 جاده خوزستان
پل کشکان: 51 کيلومتري غرب خرم‌آباد، جاده کوهدشت
موزه خرم آبادي: بالاتر از ميدان تختي,به سمت فرمانداري
غار دوشه: 45 کيلومتري جنوب غربي خرم‌آباد، منطقه چگني