اروميه يکي از شهرهاي ايران و مرکز استان آذربايجان غربي و نيز مرکز شهرستان اروميه است. اين شهر طبق سرشماري سال 1385 با 577,307 نفر جمعيت، دهمين شهر پرجمعيت ايران محسوب مي‌گردد.
وجه تسميه
واژه اروميه از ترکيب دو واژه آشوري اور (شهر) + ميه (آب) تشکيل شده‌است. اروميه به صورت اورمو، اوروميه و اورميه تلفظ مي‌شود.
جغرافيا
اروميه در جلگه گسترده و سرسبزي به درازاي 70 کيلومتر و به پهناي 30 کيلومتر واقع شده که اطراف آن تا کيلومترها پوشيده از باغات انگور و سيب و کشتزار است. درياچه اروميه در شرق و درياچه مارميشو در غرب اين شهر قرار دارد. اين شهر به علت آب و هواي معتدل و داشتن مناظر زيبا، يکي از شهرهاي گردشگري ايران محسوب مي‌شود. جمعيت اين شهر 577,307 نفر مي‌باشد و نيز جمعيت شهر در سال 2005 ميلادي، 787,254 نفر پيش‌بيني شده‌است. بلندي اروميه از سطح دريا 1332 متر است.
مردم
ساکنين شهر اروميه را آذربايجاني‌ها، کردها، آشوري‌ها و ارمني‌ها تشکيل مي‌دهند که اغلب در يک محله در کنار هم زندگي مي‌کنند.
طبق يک مطالعه ديگر از ترکيب قومي خانوارهاي نمونه و مورد بررسي در سطح شهر اروميه که حدود سال 1379 انجام گرفت نشان مي‌دهد که ترک‌زبانان 85,7? درصد خانوارهاي نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبان‌ها حدود 10,5? بوده‌اند. در اين آمارگيري نمونه‌اي درصد آشوري‌ها، فارس‌زبان‌ها و ارمني‌ها در شهر اروميه به ترتيب 1,7، 1,6 و 0,5 بود.
اکثر ترکهاي اروميه شيعه مذهب مي‌باشند ولي تعداد زيادي ترکهاي سني حنفي و شافعي مذهب نيز در داخل شهر و در بيش از 25 روستا از جمله، بالو، قولنجي، کهريز، گلتپه، گجين و ولينده زندگي مي‌کنند. در اروميه تعدادي ترکهاي اهل حق نيز زندگي مي‌کنند.مذهب کردهاي ساکن اروميه نيز اکثرا سني است.
تاريخچه
پارسيان در مهاجرت خود از ايران‌ويج نخست در غرب و جنوب درياچه اروميه ساکن شدند ولي پس از آن به مهاجرت خود ادامه دادند و تا سرزمين پارس (استان فارس) پيش رفتند. جلگه اروميه در دوران باستان در قلمرو مادها، آشوريان، و ديگر اقوام نيز قرار داشته‌است.
شاه عباس بزرگ پس از بيرون راندن عثماني‌ها از خاک ايران در صدد برآمد طوايفي را براي مرزداري قدرتمند در بخش غربي کشور مستقر سازد. شاه عباس براي اين منظور ايل افشار ساکن ابيورد خراسان و ديگر نقاط را در نظر گرفت.او کلبعلي سلطان ايمانلوي افشار را احضار نموده به لقب خاني و رياست کل ايل افشار منصوب نمود. سپس دستور داد که ايل افشار که شمار زيادي داشتند و در ولايات عراق، فارس، کرمان و خراسان سکني داشتند، با تمام امکانات خود حرکت کرده در جلگه اروميه ساکن شوند.
در اين جابجايي هشت هزار خانوار از شش ايل بزرگ اين طايفه در جلگه اروميه استقرار يافتند و حکومت اين ناحيه در اختيار کلب علي خان قرار گرفت.متن فرمان شاه عباس يکم خطاب به کلبعلي خان که سبب اين جابجايي ايلي شد در دست است.
همين پيشينه سبب شد تا شماري از سران اين طايفه به‌ويژه پس از تأسيس ارتش جديد در ايران، در مناصب فرماندهي حضور داشته باشند.
حمل‌ونقل
فاصله اروميه تا تهران در صورت عبور از پل شهيد کلانتري (پل ميان‌گذر درياچه اروميه) 780کيلومتر است. همچنين فاصله اروميه تا تبريز 135 کيلومتر مي‌باشد.
شهر اروميه داراي فرودگاه فعال بين‌المللي است. پروازهاي داخلي فرودگاه اروميه به تهران و مشهد و پرواز خارجي به ترکيه، عربستان و دبي داير مي‌باشد. استان آذربايجان غربي با سه کشور ترکيه،عراق و آذربايجان همسايه مي‌باشد و کنسولگري ترکيه در اين شهر مشغول فعاليت مي‌باشد.
تعداد خودرو در اروميه به ازاي هر هزار نفر 80 دستگاه است و اين رقم در تهران 60 دستگاه مي‌باشد.
مناطق ديدني
مجتمع تفريحي چي‌چست، پارک جنگلي اروميه، بند، کوه «سيرداغ»، درياچه اروميه، درياچه مارميشو، دره قاسملو، مجتمع تجاري تفريحي باري، مسجد جامع، بناي سه گنبد، پل شهيد کلانتري، آبشار سولوك ,جاده امامزاده.خيابان استادان.خيابان شيخ تپه و ...
سوغات
حلواگردويي - نقل - عرق بيدمشک
محصولات کشاورزي
انگور و سيب از عمده محصولات کشاورزي شهر اروميه مي‌باشد.
ساير محصولات کشاورزي: گردو، تخمه آفتابگردان و کدو، هلو، زردآلو ، شليل ،سيب ، گيلاس
اهالي سرشناس
غلامرضا حسني امام جمعه اروميه و نماينده ولي فقيه در استان
سيد پرويز فتاح وزير نيرو در دولت نهم
صادق محصولي وزير کشور در دولت نهم
علي عبدالعلي زاده وزير مسکن و شهر سازي در دولت آقاي خاتمي
مسعود پزشکيان وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشکي
اسکندر نعمتي که در به پيروزي رساندن انقلاب جمهوري اسلامي ايران و جنگ نقش داشت و شاگردان زيادي را پرورش داد.