تربت حيدريه يکي از شهر هاي استان خراسان رضوي و مرکز شهرستان تربت حيدريه است.
تربت حيدريه در 140 کيلومتري جنوب مشهد و 1005 کيلومتري تهران است. شهر تربت حيدريه 53 کيلومتر مربع وسعت دارد و ارتفاع آن 1333 متر از سطح دريا مي‌باشد. جمعيت اين شهر طبق سرشماري سال 1385 مرکز آمار ايران برابر با 119,360 نفر بوده‌است.
منطقه تربت حيدريه بزرگترين توليدکننده زعفران در جهان محسوب مي‌شود. بايگ، يکي از شهرهاي تربت‌حيدريه مرکز ابريشم ايران نام گرفته و بالغ بر 80? ابريشم کشور در اين محل توليد مي‌شود. خربزه ،پسته و بادام نيز از ديگر محصولات کشاورزي اين منطقه‌است.
تاريخچه:
تربت حيدريه در قديم با نام زاوه شهرت داشته‌است و به مناسبت مقبره قطب‌الدين حيدر که از معاصرين عطار و از صوفيان قرن ششم هجري بوده بدين نام خوانده شده‌است. بناي زاوه را به زوطهماسب نسبت مي‌دهند. تربت حيدريه پس از دوره صفوي به صورت شهر در آمد. در واقع شهر در حدود دويست سال پيش يعني دوره حاکميت اسحاق‌خان قرايي از خوانين و رجال سياسي عصر قاجاريه رونق گرفت. اسحاق خان به مرمت و آباداني شهر پرداخته و آن چنان تحولي در شهر بوجود آورد که اين شهر تا مدتها به تربت اسحاق‌خان معروف بوده‌است. در دو انقلاب معاصر ايران يعني انقلاب مشروطه در سال 1285 شمسي و انقلاب اسلامي 1357 شمسي تربت از شهرهاي پيشتاز در اين فرآيندها بوده‌است.
آثار باستاني:
رباط شريف آباد در کيلومتر 35 جاده مشهد-نيشابور و در دره شريف‌آباد
مقبره منسوب به ابوسعيد ابي‌الخير از عرفاي قرن پنجم در مهنه
رباط بي‌بي در حاشيه روستاي ظهيرآباد
مسجد جامع رشتخوار در حومه شهر رشتخوار و از دوره سلجوقي
مقبره شيخ مغولي حسن ميرزا و شاه سنجان در سنگان، 25 کيلومتري تربت حيدريه
خرابه‌هاي جيزد در اکبرآباد رشتخوار مربوط به از صدر اسلام تا دوره تيموري
بناي مزار فردي به نام نظام‌الملک و مدفن شيخ ابوالوفاي الخلوي کدکني در کدکن
مزار بي‌بي حسنيه در داخل شهر تربت‌حيدريه
بقعه احمدرضا معروف به مزار بوري‌آباد
بقعه شاهزاده سلطان سليمان از دوره صفوي
چهل تاقي بازه‌هور:بازه‌هور (بزدغور) محلي بين مشهد و تربت‌حيدريه در نزديکي رباط سفيد است. بناي بازه‌هور از سنگ و گچ است و اين چهارتاقي جزو آتشکده‌هاي دوره ساساني به‌شمار مي‌آيد. ويرانه‌هاي دو قلعه تاريخي ديگر به نام قلعه‌دختر و قلعه‌پسر بر فراز کوهستان و بر دو سمت آتشکده هنوز موجود است.
مزار قطب‌الدين حيدر:اين مزار مدفن قطب‌الدين حيدر عارف قرن ششم هجري (618-513 هجري قمري) و سرسلسله فرقه حيدريه است، اين بنا در داخل شهر تربت حيدريه واقع شده و از آثار دوره صفويان مي‌باشد.
آرامگاه شيخ ابوالقاسم:اين آرامگاه در سه کيلومتري جنوب شرقي تربت حيدريه و در امتداد جاده جنوب خراسان، بر بالاي تپه‌اي بنا شده‌است. شيخ ابوالقاسم گرگاني از مشهورترين عرفاي خراسان (فوت به سال 450 هجري قمري) و پنجمين قطب سلسله صوفيه معروفيه‌است.
مزار شاه سنجان:اين مزار در کيلومتر 25 جاده تربت حيدريه به خواف و در شرق دهکده سنگان رشتخوار قرار گرفته‌است. مدفن يکي از مشايخ سلسله چشتيه و از خواص مريدان خواجه مودودچشتي (م.527) است که در سال 597 يا 93 يا 99 در سنجان وفات يافته و در همانجا مدفون گشته‌است.
حمام حاجي رئيس
شخصيت‌ها:
ابوسعيد ابي‌الخير
شفيعي کدکني
قطب‌الدين حيدر
زعفران:
تربت حيدريه با توليد بيش از 50 تن زعفران خشک اولين منطقه از لحاظ توليد زعفران در دنيا است. ايران در مجموع با توليد 150-170 تن زعفران بزرگترين کشور توليد کننده زعفران در جهان محسوب مي‌شود و استان خراسان رضوي بيشترين مقدار زعفران توليدي کشور را دارا مي‌باشد به نحوي که در سال 1386 بيش از 41هزار هکتار از اراضي اين استان زير کشت اين محصول قرار گرفت. اين شهرستان به تنهايي بيش از 90 درصد زعفران دنيا را توليد مينمايد.
روستاها:
روستاي رودمعجن در48 کيلومتري غرب تربت حيدريه :رودمعجن نام رودي است که از سلسله جبال چهل‌تن در 54 کيلومتري غرب شهرستان تربت حيدريه سرچشمه مي‌گيرد. از اين رود آبشاري به ارتفاع 28 متر پديد آمده‌است که از جاذبه‌هاي گردشگري اين روستا محسوب مي‌شود.
روستاي سيوکي در 25 کيلومتري جنوب شرقي شهرستان تربت حيدريه
روستاي زرمهر در 32 کيلو متري تربت حيدريه