راز از شهرهاي استان خراسان شمالي است که در بخش راز و جرگلان از توابع شهرستان بجنورد قرار گرفته‌است و در سال 1385، تعداد 5,227 نفر جمعيت داشته‌است .
منطقه راز در حدود 45 کيلومتري مرز ايران و ترکمنستان و به مسافت 120 کيلومتري شمال بجنورد قرار دارد. راز درزمانهاي قديم جزء سرزمين نساو ابيورد بوده‌است و وجه تسميه راز نيز به خاطر وجود انگورهاي رز بوده که در دره‌اي که در حال حاظر وجود دارد وبه گويش محلي به دره رزندر معروف مي‌باشد. راز داراي آب وهواي کوهستاني مي‌باشد و مردم اين شهر در محيطي با درآمد کافي که از دامداري و کشاورزي و باغات موجود در ابيدر و کشکيدر و ناحيه جنوب غربي که در زبان رازي به جلگه معروف است زندگي مي‌کنند به دليل عدم وجود گاز شهري دراين منطقه مردم اين منطقه جهت پخت وپز از نفت وکپسول گاز استفاده مي‌کنند بيشتر شغل افراد دراين منطقه کشاورزي ودامداري مي‌باشد.
گويش رازي گويش ويژه‌اي از زبان‌هاي ايراني است.
اين گويش از لحاظ لغوي به گويش‌هاي باستاني ايران مي‌رسد و لغات خاصي دارد که به زمان اشکانيان منصوب مي‌باشد. از لحاظ تاريخي اين شهر در دوران مختلف با عوامل طبيعي دچار تغييرات زيادي شده و هر از گاهي عواملي مثل سيل و زلزله بافت شهري و روستايي آن را به هم ريخته و گاهي جمعيت آن در طول تاريخ به 50000 هزار نفر هم رسيده‌است.